Krzem jest najpospolitszym pierwiastkiem w przyrodzie, zajmuje 25,5 % wagowego składu skorupy ziemskiej. Nie występuje w stanie czystym – jego najczęściej spotykanym związkiem jest krzemionka. Krzem tworzy również związki organiczne – ciecze i ciała stałe, które odegrały znamienitą rolę w powstaniu życia na Ziemi.
Krzem jest pierwiastkiem chemicznym i składnikiem biologicznym. W przyrodzie nie można znaleźć krzemu w stanie wolnym. Jest zawsze połączony z tlenem, jako dwutlenek krzemu, jest także obecny w formie bezwodnej i nazywa się kwas krzemowy, czy w pochodnych soli – krzemianach. Sam krzem jest zbyt obojętny aby być biologicznie aktywny ale w postaci kwasu krzemowego jest niezbędny dla ludzkiego zdrowia.
Kwasy krzemowe występują np. w piasku, granicie, mice, gnejsie, kwarcu tzn. w skałach pierwszorzędowych. Kwas krzemowy znajduje się w naturze w wielu różnych formach takich jak kryształy kamieni. Kwas krzemowy występuje w czystym kwarcu, bazalcie itp., jest obecny w formie rozpuszczonej w wodach, jeziorach i morzach; w formie stężonej w jednokomórkowych okrzemkach (glony krzemowe), najstarszych żyjących organizmach na Ziemi.
Krzem jest obecny w organizmie ludzkim przede wszystkim w tkance łącznej, która znajduje się w przestrzeni pomiędzy narządami i różnymi ich strukturami. Jest to miejsce, poza światłem naczyń krwionośnych i limfatycznych, wszelkiego rodzaju transportu i wymiany. Tkanka łączna występuje w formach miękkich i luźnych, sztywnych i zbitych lub włóknistych, jak np. w sutku, w tkance tłuszczowej, mięśniach, ścięgnach, więzadłach czy kościach. Ze względu na jego różne zadania, kwas krzemowy jest obecny w różnych ilościach w organizmie człowieka. Stwierdzono np. dużą jego zawartość w tkance płucnej a tylko małe ilości we krwi.
W ostatnich kilkudziesięciu latach nauka poczyniła znaczne postępy w badaniach nad rolą krzemu w życiu mineralnym roślin, zwierząt, no i oczywiście – ludzi. Medycyna zna już wiele chorób, których przyczyną jest jego niedobór.
Leczenie chorób mózgu, takich jak nowotwory, zapalenia opon mózgowych oraz wiele innych, stanowi nie lada wyzwanie nie tylko dla lekarzy, ale również dla samych substancji czynnych. Główną przyczyną takiej sytuacji jest obecność bariery krew-mózg ochraniającej ten ważny organ. Naukowcy opracowali nowy sposób na jej pokonanie – nanonośniki krzemowe związane z metaloproteiną Mpr1.
Od dawna było wiadomym, iż krzem zawarty w roślinach leczniczych, może pomóc w leczeniu lub leczyć pewne schorzenia. Podawano w postaci herbat preparaty zawierające krzem w chorobach nerek, zapaleniu pęcherza moczowego, krwawieniu z nerek czy również w gruźlicy. W chorobach kobiecych zalecano nasiadówki w kąpieli, do której dodawano kwas krzemowy. Dziś wiadomo, że niedobór krzemu może powodować liczne problemy zdrowotne, zaś kwas krzemowy ma szereg zastosowań klinicznych. Stwierdzono między innymi, że przyjmowany doustnie kwas krzemowy jest skuteczny w leczeniu zespołu nadwrażliwości jelit, zapalenia żołądka, wzdęć i zgagi. Zastosowany w obrębie jamy ustnej skutecznie pomaga przy zapaleniu dziąseł, przeciwdziałając parodontozie, zwalcza owrzodzenia i infekcje jamy ustnej. Naniesiony na skórę, jak wykazano w badaniach klinicznych, usuwa trądzik w ciągu tygodni, zwalcza łojotokowe zapalenie skóry i łagodzi objawy łuszczycy. Poprawia elastyczność skóry i zmniejsza zmarszczki. Na podkreślenie zasługuje również fakt, który podniosła grupa robocza Królewskiego Towarzystwa Medycyny (Royal Society of Medicine, Working Party), iż kwas krzemowy może być ochroną przed wszelkimi formami toksyczności glinu a w szczególności przeciwko chorobie Alzheimera.
Naukowe badania roli krzemu dla zdrowia ludzi opisano w monografiach: W. Kriwenki i innych "Litoterapia" 1994, E. Michejewej "Lecznicze właściwości krzemu" 2002, w dziełach M. Woronkowa i I. Kuzniecowa 1984, A. Paniczewa, L. Zardaszwili, N. Semionowej i innych. Wykazano, że krzem bierze udział w obiegu fluoru, magnezu, glinu i innych związków mineralnych, ale szczególnie mocno oddziałuje ze strontem i wapniem.
Jeden z mechanizmów oddziaływania krzemu polega na tym, że dzięki swym chemicznym właściwościom tworzy elektrycznie naładowane układy koloidalne, które mają zdolność asorbowania wirusów i mikroorganizmów chorobotwórczych groźnych dla człowieka.
Niedobór krzemu związany jest zwykle z ogólnym niedoborem minerałów. Nadmierne spożycie antagonistów krzemu - magnezu, potasu, chromu, witamin B2, B5 i B6, tłuszczy nasyconych i kwasów tłuszczowych trans - wpływa hamująco na wchłanianie się krzemu (z kolei większe spożywanie kwasu tłuszczowego omega-6 wpływa na zwiększenie zawartości krzemu w organizmie).
Ze wszystkich tych danych wynika jak ważną rolę odgrywa krzem w pracy organizmu ludzkiego. Nasze ciała zawierają 7 g krzemu, więcej niż żelaza (3,5 g) i miedzi (100-150 mg), więcej również niż cynku, kobaltu i niklu.
Dla człowieka najważniejszą funkcją krzemu jest jego rola w procesie odżywczym i detoksykacji. Dzienne zapotrzebowanie na kwas krzemowy wynosi c'15mg/kg i ta ilość jest zużywana dziennie w procesie odbudowywania organizmu między innymi włosów, paznokci i skóry a nadmiar wydalany z moczem i stolcem. Zużyty kwas krzemowy musi być uzupełniony przez pożywienie lub suplementację.
Comments